- λεπτίς
- Ονομασία δύο αρχαίων πόλεων στη βόρεια Αφρική.
1. Λ. Μάγκνα (Leptis Magna). Αρχαία πόλη στην Τριπολίτιδα. Ήταν χτισμένη κοντά στη θέση της σημερινής λιβυκής Λάμπντα αλ-Κουμς. Ιδρύθηκε πιθανότατα από τους Φοίνικες, περίπου το 1000 π.Χ., ως εμπορικός σταθμός. Κατόπιν έγινε υποτελής της Καρχηδόνας, σύμμαχος των Ρωμαίων και, τέλος, αποτέλεσε τμήμα της ρωμαϊκής επαρχίας της Αφρικής (46 π.Χ.). Ο αυτοκράτορας Τραϊανός (98-117 μ.Χ.) την έκανε αποικία με πλήρη δικαιώματα (109 μ.Χ.). Αν και είχε αξιόλογη οικοδομική ανάπτυξη από τους πρώτους αυτοκρατορικούς χρόνους, γνώρισε τη μεγαλύτερή της ακμή της την εποχή του Σεπτίμιου Σεβήρου (193-211 μ.Χ.), ο οποίος είχε γεννηθεί εκεί. Τότε διαμορφώθηκαν οι αρχιτεκτονικοί και καλλιτεχνικοί χαρακτήρες για τους οποίους είναι περίφημη και οι οποίοι την κάνουν να διακρίνεται από τις άλλες πόλεις της Αφρικής και τη φέρνουν κοντά, από άποψη πολεοδομικής οργάνωσης και κτιρίων, στην ανατολίτικη μεγαλοπρέπεια των συγχρόνων της μητροπόλεων της Μικράς Ασίας και της Συρίας, όπως αποκάλυψαν τα μνημεία της ρωμαϊκής αυτοκρατορικής εποχής που έφεραν στο φως οι ανασκαφές. Μεταξύ των σπουδαίων κτισμάτων αναφέρεται η σεβηριανή βασιλική, με πλούσια διακόσμηση και αρχιτεκτονικές μορφές που αποπνέουν την αίσθηση της κίνησης. Αξιόλογες είναι επίσης οι σκηνές του θριάμβου στην αψίδα των Σεβήρων, όπου διακρίνεται το αυτοκρατορικό τέθριππο με τον Σεπτίμιο Σεβήρο ανάμεσα στους γιους του Καρακάλλα και Γέτα. Θεωρείται βέβαιο ότι τα ανάγλυφα αυτά κατασκευάστηκαν από τεχνίτες της Αφροδισιάδος. Ενδιαφέρουσα είναι η μετωπικότητα των σκηνών και η έντονη διακόσμηση των ενδυμάτων και των μορφών, οι οποίες στερούνται όγκου και προαναγγέλλουν ήδη τη βυζαντινή τέχνη. Άλλα μνημεία της ίδιας σεβηριανής εποχής είναι, εκτός από την αγορά, στις πλευρές της οποίας βρίσκονται η βασιλική και ένας ναός, το νυμφαίο, οι μεγάλες θέρμες και οι θέρμες του κυνηγιού, οι οποίες ονομάζονται έτσι από τα θέματα των τοιχογραφιών τους, καθώς επίσης ένα υδραγωγείο μήκους 19 χλμ. και το λιμάνι της πόλης. Με το τέλος της ρωμαϊκής εποχής, η Λ. έγινε έρμαιο επιθέσεων από αφρικανικές φυλές και γερμανικά φύλα, και μέχρι τα τέλη του 8ου αι. μ.Χ. είχε παρακμάσει. Τα ερείπιά της έμειναν θαμμένα κάτω από την άμμο έως το 1920, οπότε άρχισαν ανασκαφές στην περιοχή. Το 1982 τα ερείπια της Λ. χαρακτηρίστηκαν από την ΟΥΝΕΣΚΟ μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
2. Λ. η Μικρή (Leptis Minor). Μικρή καρχηδονιακή πόλη. Η πόλη αυτή ήταν βάση της στρατιάς του Καίσαρα, πριν από τη μάχη της Θάψου (46 π.Χ.). Βρισκόταν στον όρμο Αμαμέτ, περιοχή της σημερινής Τυνησίας, στη θέση της σημερινής Λάμτα.
Τα ρωμαϊκά ερείπια της Λέπτις Μάγκνα, η οποία στην εποχή του Σεπτίμιου Σεβήρου γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της και διαμόρφωσε τον αρχιτεκτονικό και πολεοδομικό της χαρακτήρα.
Σχεδιάγραμμα του αρχαιολογικού χώρου της Λέπτις Μάγκνα: Α) σεβηριανή αγορά· Β) βασιλική· Γ) θέρμες· Δ) αψίδα των Σεβήρων· Ε) θέατρο· Ζ) εμπορική αγορά· Η) μουσείο.
* * *ηζωολ.γένος ορθόρραφων δίπτερων εντόμων τής οικογένειας rhagionidae.
Dictionary of Greek. 2013.